Spis zaganień obowiązujących na zaliczeniu z socjologii

Oto lista zagadanień na ezgamin z socjologii, które podał dr Przymeński:

Wykład 1

1. Przedmiot socjologii, co jest przedmiotem badań socjologii?
2. Sposoby uprawiania socjologii, podejście empiryczne – syntetyzujące, akademickie – radykalne.
3. Podstawy (umiejętności), na jakich opiera się socjologiczna wyobraźnia.
4. Na czym polega różnica między sposobem widzenia i badania rzeczywistości społecznej w ekonomii i w socjologii.
5. Różnica między modelowym (uproszczonym) rozumieniem człowieka socjologicznego i człowieka ekonomicznego (homo sociologus versus homo economicus).

Wykład 2

1. Cechy charakteryzujące przedsocjologiczną refleksję o społeczeństwie.
2. Dlaczego za początek socjologii naukowej uznaje się rok 1838 i wiąże się go z osobą Comte’a?
3. Najważniejsze różnice i podobieństwa w sposobie uprawiania nauki o społeczeństwie u Comte’a i Marksa.
4. Jakie wydarzenia po odzyskaniu przez Polskę niepodległości można uznać umownie z początek socjologii naukowej w Polsce (1920, powstanie katedr)??
5. Najważniejsze założenia funkcjonalizmu.
6. Najważniejsze założenia orientacji konfliktowej.
7. Dlaczego Marks uznawany jest za klasyka orientacji konfliktowej?? Jakie są kierunki współczesnej krytyki jego poglądów naukowych??
8. Najważniejsze różnice w sposobie widzenia świata społecznego w orientacji funkcjonalistycznej i konfliktowej.
9. Jakie współczesne ruchy społeczne i ich ideologie najwyraźniej reprezentują teorię konfliktową??
10. Główne tezy dramaturgicznej koncepcji interakcji społeczeństw E. Hoffmana. Czy w tej koncepcji koncepcja gra w „tetrze życia codziennego” jest równoznaczna z fałszem??

Wykład 3

1. Fazy postępowania badawczego w socjologii.
2. Na czym polega operacjonalizacja badań??
3. Metody pozyskiwania danych (materiałów) w socjologii empirycznej.
4. Najważniejsze zasady etyki badań w socjologii.

Wykład 4

1. Definicja kultury w rozumieniu socjologicznym (definicyjne znamiona zjawiska).
2. Artefakt kulturowy.
3. Najważniejsze czynniki rozwoju kultur (innowacje, dyfuzja).
4. Najważniejsze elementy kultury (język, wartości, normy, sankcje)
5. Integracja kulturowa w ujęciu funkcjonalistycznym i konfliktowym.
6. Zróżnicowanie kulturowe. Subkultury i kontrkultury. Postawy wobec zróżnicowania kulturowego (kulturocentryzm, relatywizm kulturowy, ksenocentryzm)

Wykład 5

1. Socjalizacja: ogólne określenie procesu (co to jest socjalizacja), internalizacja jako skutek socjalizacji, nabywanie poczucia tożsamości społecznej jako skutek internalizacji.
2. Wpływ procesu socjalizacji i dziedzictwa biologicznego na osobowość społeczną jednostki. Podmiotowość człowieka w procesie socjalizacji (odpowiedzialność jednostki za rezultat swojej socjalizacji)
3. Socjobiologia, zagrożenia wynikające z jednostronnych interpretacji wyników badań socjobiologicznych.
4. Socjalizacja a cykle życiowe, socjalizacja pierwotna i wtórna.
5. Instytucje odpowiedzialne za społeczny proces socjalizacji.
6. Resocjalizacja: ogólne określenie procesu, prizonizacja, instytucje totalne, dwie fazy resocjalizacji w instytucjach totalnych.

Wykład 6

1. Struktura społeczna, 2 poziomy uwarunkowań kształtowania się struktur społecznych: poziom interakcyjny i planowanych regulacji.
2. Elementy struktury społecznej: status społeczny (dominujący, uogólniony, przypisany, osiągalny, zmiany kulturowych następstw statusów przypisanych – przykłady), rola społeczna, instytucje(socjologiczna definicja, ujęcie funkcjonalistyczne i konfliktowe), sieć społeczna, kapitał społeczny (2 ogólne rozumienia)
3. Formy życia społecznego: kategoria społeczna, zbiorowość, grupa społeczna(mała-duża, pierwotna-wtórna, formalna-nieformalna, inkluzyjna-ekskluzywna, grupy odniesienia i ich funkcje, konflikty międzygrupowe) krąg społeczny, tłum i jego rodzaje.
4. Więź społeczna a rozwój społeczno-gospodarczy, ujęcie E. Durkheima (solidarność mechaniczna i organiczna), ujęcie F. Tonniesa ( 2 typy więzi społecznej: wspólnota i społeczeństwo), nostalgia za starą formą życia społecznego – zasadna czy bezradna (wady starej formy życia)?

Wykład 7

1. Ład społeczny, jego cechy i 2 postawy (zgoda i wspólno wartości – przymus w różnych formach)
2. Czynniki zagrażające ładowi społecznemu (porządkowi publicznemu) we współczesnych społeczeństwach.
3. Kontrola społeczna.
4. Dewiacje: ogólne określenie, rola prawa w określaniu dewiacji, zmienność w czasie granic tolerancji.
5. Przyczyny dewiacji: wczesne wyjaśnienia (opętanie), wyjaśnienia biologiczne, wyjaśnienia psychologiczne, wyjaśnienia socjologiczne.
6. Socjologiczne wyjaśnienia przyczyn dewiacji: perspektywa funkcjonalistyczna (przykład: teoria zróżnicowanych powiązań E. Sutherlanda, teoria społecznego naznaczenia), perspektywa konfliktowa, perspektywa teorii kontroli („teoria wybitych okien”)

A ja mam propozycję. Może, żeby tak sobie ułatwić naukę Socjologii. Podzielmy się może tym materiałem. Każdy opracuje jakiś temat wrzuci tu na forum i ciach.. Każdy sobie ściągnie i kilkudniowa praca jednej osoby nad tym wszystkim, przeistoczy sie w kilka godzin.. Co Wy na to?? Jeżeli są osoby chętne niech się zgłaszają..

a ja w srode bede miala notatki od kolesia ktory chodzi na socjologie (tego ktory tak "madrze" dyskutuje zawsze Razz

) takze nie wiem czy jest sens opracowywac tematy samemu Very Happy

Ja też mam jakieś materiały z Socjologii. Więc proponuję wymianę Very Happy

No ale Ewelinko Droga trzeba też przyjąć założenie, że ten koleś, co tak mądrze mówi jest jakby hmm.. to delikatnie ujać.. No każdy wie Razz

to nie wiem, czy w tych notatkach nie istniałby kosmos, albo własny świat naszego kolegi z wydziału Razz

popieram pomysl Marleny..jak cos to sie zglaszam i moge opracowac jakis wyklad :p np wyklad 5 Smile

zrobie to jakos na po swietach i wrzuce na forum bo wczesniej to raczej nie dam rady..prawo ..infa..no a pozniej chce w spokoju karpia zjesc Very Happy

ale bez obawy przed Sylwestrem bedzie :p

No to ja opracuje wykład 7 Smile

i wrzucę go w trakcie świąt. Bo mam taki ambitny plan, że w święta zacznę się uczyć :]

Aaaa.. i jakby ktoś chciał to mam 2 książki do Socjologii.

1. Jonathan H. Turner "Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie"
2. Norman Goodman "Wstęp do Socjologii"

Ale myślę, że jak wspólnie opracujemy to nikomu książki nie będzie się chciało czytać :p

Opracowałam wykład nr 6. Przepraszam, że jest tak długo, ale naprawdę starałam się skrócić to jak tylko się dało. W końcu 6 stron a nie 26.. Jakby ktoś chciał w wersji Word to niech pisze mi na meila (menka221@wp.pl)

WYKŁAD 6
STRUKTURA ŻYCIA SPOŁECZNEGO.
1.
• Struktura społeczna to sposób, w jaki społeczeństwo jest zorganizowane w przewidywalną sieć wzajemnych relacji. Inaczej można ją określić jako trwały układ relacji między elementami społeczeństwa.
Każda ukształtowana forma życia społecznego może być traktowana jako struktura, za przykłady posłużyć mogą: społeczeństwo jako całość, załoga przedsiębiorstwa, mała rodzina pełna.

* Struktury społeczne kształtują się na dwu poziomach: interakcyjnym i planowanych regulacji.

- Poziom interakcyjny - ogranicza się do poziomu mikrospołecznego, i oznacza oddziaływanie na siebie dwóch lub więcej jednostek, najczęściej w warunkach bezpośredniego kontaktu, poprzez sekwencje znaków – symboli, zrozumiałych w danej kulturze. Może obejmować również obustronne wpływanie na siebie jednostek i grup społecznych, oraz grup społecznych między sobą. Przebieg interakcji warunkowany jest przez normy kultury, pozycję ich uczestników, bilans kar i nagród związanych z ich przebiegiem. Charakterystyczną cechą względnie choćby trwałych relacji między ludźmi jest to, że się one szybko strukturyzują. Poprzez interakcje społeczne, wśród których znaczną rolę odgrywają ogólnie rozumiane negocjacje (uzgodnienia), porządek społeczny jest ciągle zmieniany i rekonstruowany.

- Poziom planowanych regulacji- struktura społeczna kształtowana jest także na poziomie planowanych regulacji, gdy występuje w niej i aktywnie działa podstruktura władzy, zdolna do posługiwania się przymusem.

2. Elementy struktury społecznej.

Status społeczny to społecznie definiowana (określona, rozpoznawana) pozycja w zbiorowości lub społeczeństwie jako całości. Pozycja to po prostu miejsce, położenie jednostki w jakiejkolwiek strukturze społecznej.
Status:
- dominujący
Prawidłowo funkcjonująca (nie odizolowana) jednostka uczestniczy w wielu grupach i zbiorowościach społecznych, ma więc wiele statusów. Są one jednak schierachizowane. Kultura społeczeństwa lub wartości grupowe określają, które z tych statusów są dominujące. W naszej kulturze np. status związany z wykonywanym zawodem jest ważniejszy od statusu (dobrego lub słabego) gracza rekreacyjnego klubu tenisowego.
-uogólniony uogólniony
Podstawowe znaczenie w określaniu statusu danej osoby (lub rodziny) ma jej status uogólniony. Reguły jego tworzenia są specyficzne dla konkretnych kultur (także subkultur lub kontrkultur), wynikają z przyjętych w nich hierarchii wartości. Jest on swoistą syntezą oceny jednostki w kategoriach społecznego statusu w danej grupie.
- przypisany
Jest statusem nadanym przez społeczeństwo lub grupę, na podstawie cech, które jednostka posiada (nieraz względnie) bez własnej zasługi, niemąjąc nad nimi kontroli. Składnikami statusu przypisanego mogą być talent, płeć, uroda, wiek, cechy nabyte wraz z urodzeniem, w tym orientacja seksualna, rasa i pochodzenie społeczne.
- osiągany
Jest statusem nadawanym przez społeczeństwo lub grupę, na podstawie cech, które jednostka nabyła przede wszystkim poprzez własne zasługi, np. wykształcenie, poziom dochodów, sytuacja rodzinna.

Dążenia do zmiany kulturowych następstw wiążących się ze statusem przypisanym. Polegają one na pełnej akceptacji własnego statusu przypisanego, przy jednoczesnej niezgodzie na wynikające z tego konsekwencje kulturowe. Presję na zmiany tych konsekwencji wywierają grupy, których cechy statusu przypisanego w danym stanie kultury powodują ich niesłuszne upośledzenie społeczne. Przykładem mogą być kobiety, homoseksualiści, mniejszości rasowe i etniczne. I tak, w przypadku kobiet, przedmiotem presji (nie tylko środowisk feministycznych) może być dążenie do likwidacji starych, nieadekwatnych do nowych czasów, kulturowych następstw ich przynależności płciowej, polegających na wyłączeniu ich z pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, i ograniczaniu do ról tradycyjnych i biologicznie przypisanych.

Rola społeczna
Pojęcie roli społecznej może być rozumiane jako względnie stały i spójny system zachowań, przypisany określonej pozycji (statusowi) w grupie społecznej.

Instytucja
Instytucje są strukturami, poprzez które realizowane są społecznie istotne cele. Przykładami tak rozumianych instytucji mogą być: bank, rodzina, własność prywatna, religia, święta, wybory, podatki, biblioteka, wyższa uczelnia, system emerytalny itp. Instytucje społeczne mają zdolność do długotrwałego istnienia, pomimo zmian, jakim podlegają.

Funkcjonalistyczny punkt widzenia na instytucje
Punkt ciężkości badań funkcjonalistów spoczywa na pytaniach: w jaki sposób instytucje funkcjonują, jakie zadania (funkcje) spełniają. Socjolodzy amerykańscy R. Mack i C. Bradford (1979) zidentyfikowali pięć funkcjonalnie koniecznych zadań, które wszystkie społeczeństwa, niezależnie od ich poziomu rozwoju, poprzez swoje instytucje muszą realizować, aby przetrwać.
Zadania te to:
• Zapewnienie demograficznej ciągłości i prężności;
• Socjalizacja, przygotowywanie członków społeczeństwa do obejmowania ról, wdrażanie do przejmowania i akceptacji norm i wartości.
• Produkcja i dystrybucja dóbr i usług;
• Utrzymywanie porządku wewnętrznego i ochrona przed atakiem z zewnątrz
• Dostarczanie i podtrzymywanie poczucia celu (sensu) własnego istnienia i podejmowanych działań.
Przedstawione wyżej zadania mogą być w różnych społeczeństwach wykonywane w sposób dla nich specyficzny, w zależności od ich struktury instytucjonalnej, a szerzej: kultury. Do niezbędnych, niewymienionych wyżej zadań, specyficznych dla społeczeństw wysoko rozwiniętych, należą m.in. zapewnienie komunikacji masowej i indywidualnej oraz rozwijanie i gromadzenie wiedzy.

Konfliktowy punkt widzenia na instytucje
Przedstawiciele opcji konfliktowej zgadzają się z funkcjonalistami, że poprzez instytucje realizowane są zadania niezbędne do podtrzymania równowagi i możliwości rozwojowych struktur społecznych. Widzą jednak instytucje jako uczestniczące w konfliktach społecznych, przeważnie w roli „stabilizatorów” ładu społecznego, na warunkach korzystnych dla grup uprzywilejowanych. Przyznają, że w wielu społeczeństwach istnieje porządek negocjacyjny kształtowania się ładu społecznego, także w sferze instytucjonalnej, ale jednocześnie zauważają, że nie wszyscy w tych negocjacjach mogą równoprawnie i efektywnie uczestniczyć. Paradoksalnie, z omawianego punktu widzenia instytucje są oceniane jako niezbędne, ale jednocześnie jako podtrzymujące lub stwarzające problemy. Nie mogą zatem dziwić podejmowane z tych pozycji ataki na różne instytucje. Krytyka sposobu działania instytucji może być dla ich rozwoju (zmian) korzystna i twórcza, jak i niekorzystna.

Sieć społeczna
Sieć społeczna charakteryzuje się jako łańcuch bezpośrednich relacji między osobami, które rozszerzają się na kolejne kręgi relacji pośrednich. Sieć społeczna udostępnia zasoby istotne dla życia jednostek i rodzin, np. ułatwia znalezienie pracy, dostęp do informacji, utrzymanie więzi i uzyskanie wsparcia, współdziałanie. Oprócz bliskich kontaktów bezpośrednich, dużą rolę w sieci społecznej odgrywają także kontakty oparte na słabej więzi i „odległe”. Dostęp do zasobów sieci jest nierówny dla poszczególnych członków społeczeństwa. Samo istnienie sieci społecznej musi być postrzegane jako neutralne, dopiero poznanie konkretnego kontekstu społecznego i skutków tego zjawiska daje podstawę do jego ocen pozytywnych lub negatywnych. Przejawem istnienia sieci społecznej jest tworzenie się struktur ułatwiających współdziałanie, kształtowanie opinii i wzajemne wspieranie się, które w niektórych formach mogą przyczyniać się do realizacji wartości powszechnie szanowanych, jak i odwrotnie, zagrażać tym wartościom, np. w postaci „republiki kolesiów”, czy nepotyzmu.

Kapitał społeczny
Pojęcie kapitału społecznego definiować można na poziomie mikro i makrospołecznym.
Na poziomie mikrospołecznym pojęcie „kapitał społeczny” oznacza po prostu uczestnictwo jednostek i rodzin w sieci społecznej udostępniającej zasoby o określonej (różnej) wartości.
Poziom makrospołeczny. Na tym poziomie odniesienia
kapitał społeczny można definiować jako „umiejętność współpracy międzyludzkiej w obrębie grup i organizacji w celu realizacji wspólnych interesów” , zdolność ta wiąże się z istniejącym w danej zbiorowości zaufaniem społecznym oraz przestrzeganiem norm lojalności, rzetelności, uczciwości w interakcjach społecznych.

3. Formy życia społecznego
Więź społeczna to zorganizowany system stosunków, połączeń i zależności skupiający jednostki w zbiorowości ludzkie. Składnikami więzi są zarówno czynniki formalnego jak i nieformalnego poziomu organizacji. Więzi społeczne charakteryzuje różna trwałość i intensywność.
Zbiór społeczny to pewna liczba ludzi wyróżnionych według dowolnie przyjętego kryterium przez obserwatora zewnętrznego, np. właściciele rowerów, blondyni, ludzie wylosowani z szerszej populacji. Ludzi tych nie łączy żadna więź społeczna. To pojęcie, które nie oznacza jeszcze żadnej formy życia społecznego.

Kategoria społeczna to zbiór jednostek, wyróżnionych ze względu na posiadanie przez nie cech istotnych dla życia społecznego. Można na tej zasadzie wyróżnić takie przykładowe kategorie społeczne, jak: wieku, płci, poziomu dochodów, liczby dzieci, miejsca zamieszkania (miasto – wieś), wykształcenia.
Zbiorowości społeczne to pewna liczba jednostek, między którymi występuje pewnego rodzaju więź społeczna. Jest to najogólniejsze pojęcie w polskim języku socjologicznym, oznaczające pewną, bliżej nieokreśloną jednostkę (formę) życia społecznego.

Grupa to pewna liczba ludzi związanych bezpośrednimi lub pośrednimi więziami, posiadająca wspólne wartości, normy i cele. Przykładowymi grupami społecznymi mogą być: społeczeństwo danego państwa, naród, orkiestra symfoniczna, rodzina, załoga przedsiębiorstwa. Każde społeczeństwo składa się z wielu różnorodnych grup społecznych.
Do najważniejszych znamion grupy społecznej należą:
- istnienie wewnętrznej struktury więzi (w tym statusów i ról społecznych),
- wspólne wartości i cele,
- ośrodki skupienia przestrzenne i symboliczne,
- wyraźna zasada odrębności,
- wyrażająca się w poczuciu „my” – „oni”,
- określone członkostwo,
- podział celu wspólnego na zadania cząstkowe,

Grupy małe i grupy duże.
Grupy małe odznaczają się prostą strukturą (brakiem podgrup), zasadniczymi ich elementami są jednostki ludzkie i łączące je relacje, więź w nich ma charakter bezpośredni, tzn. budowana jest na bazie bezpośrednich interakcji. Charakterystyka grup dużych jest odwrotna: ich struktura jest złożona (występują podgrupy), więź ma charakter pośredni (ich uczestnicy nie kontaktują się osobiście). Przykładem grupy małej może być rodzina prokreacji (rodzice i ich dzieci, żyjący we wspólnym gospodarstwie domowym), przykładem grupy dużej obywatele państwa polskiego.
Grupy pierwotne i grupy wtórne.
Więzi w grupach pierwotnych mają charakter osobowy i naturalny (rodzina), w grupach wtórnych dominują więzi o charakterze rzeczowym (celowym), opierające się na zamiarze realizacji wspólnego, konkretnie określonego celu (drużyna piłkarska, personel firmy).
Grupy formalne i nieformalne.
Grupa formalna jej struktura jest sformalizowana, na ogół w oparciu o dokument tworzony na podstawie prawa publicznego. Grupy nieformalne są przeciwieństwem nieformalnych. Cechują się więziami o charakterze osobistym, nieformalną kontrolą społeczną, relacje między członkami opierają się na normach o charakterze zwyczajowym i obyczajowym.
Grupy inkluzywne i ekskluzywne.
Grupy inkluzywne to grupy względnie otwarte, nietworzące trudnych do pokonania barier dla osób chcących wejść w ich skład. Grupy ekskluzywne są natomiast względnie zamknięte, kryteria przyjmowania nowych członków są trudne do spełnienia. Nabycie członkostwa wymaga często rekomendacji innych członków i, na przykład, zdania egzaminów (koło myśliwskie).
Grupy odniesienia, to te, z którymi jednostka szczególnie silnie się identyfikuje, np. rodzina, naród, grupa „kiboli”. Jako takie, określają one dla jednostki wzorce akceptowanych przez nią norm i hierarchii wartości. Wzorce te są standardami, według których ocenia się inne grupy tego samego poziomu. Grupy odniesienia pełnią także dla jednostki funkcję audytorium: stanowią „publiczność”, przez rzeczywiste lub wyobrażone oceny której, jednostka dokonuje samooceny własnej sytuacji lub postępowania.
Konflikty międzygrupowe
Konflikt etniczny, w czasie którego zmieniają się reguły funkcjonowania grup w nim uczestniczących. Antagonizm międzygrupowy powoduje wzrost etnocentryzmu oraz poczucia więzi w grupie. Zmianom tym towarzyszy nasilenie wrogości wobec grupy obcej oraz zjawisko nadróżnicowania grupy własnej i obcej. Granice grupy stają się pilniej strzeżone, a każde odstępstwo, czy nielojalność wobec grupy karane są znacznie surowiej. W czasie trwania konfliktu, nadróżnicowanie grupy obcej polega na przypisaniu deprecjonujących cech wszystkim jej członkom, na zasadzie „oni wszyscy są tacy”. Zasada ta może rozwinąć się w kolejną: „albo my albo oni”.

Kręgi społeczne to niewielkie zbiorowości powstające na bazie bezpośrednich styczności lub wspólnoty losu, charakteryzujące się stosunkowo słabą więzią i brakiem wyraźnej zasady odrębności.
Tłum to przelotne zgromadzenie od kilkudziesięciu do wielu tysięcy osób na przestrzeni umożliwiającej bezpośredni kontakt, które spontanicznie i podobnie reagują na te same podniety. Więź w tłumie składa się przede wszystkim z komponentów emocjonalnych opiera się na styczności przestrzennej i silnej łączności psychicznej, która umacnia identyfikację jednostki z tłumem.
Można rozróżnić następujące rodzaje tłumu:
• Agresywny (linczujący, terroryzujący, walczący),
• Uciekający,
• Nabywający lub rabujący,
• Demonstrujący (ekspresywny).

Wspólnoty samorządowe
Do wspólnot samorządowych o szczególnym znaczeniu we współczesnej Polsce należą, poza różnego rodzaju korporacjami, w tym zawodowymi, lokalne i regionalne wspólnoty samorządowe (gminy, powiaty, samorządowe województwa).
Dobrze funkcjonujące wspólnoty stanowią nie tylko praktyczną realizację wartości, jaką jest samorządzenie się obywateli (jest to przejaw ich wolności), ale także zwiększają ogólną efektywność organizacji społeczeństwa, w realizacji dobra wspólnego i indywidualnego jego członków.

4. Więź społeczna a rozwój społeczno-gospodarczy.

Dwa typy solidarności społecznej według Emila Durkheima (mechaniczna i organiczna)
Zdaniem E. Durkheima, struktura społeczna zależy w istotnym stopniu od stopnia podziału pracy w społeczeństwie.
• W społeczeństwach mniej rozwiniętych, gdzie występuje niewielki podział pracy, grupowa solidarność została przez niego określona jako mechaniczna. W takich społeczeństwach liczba specjalizacji zawodowych jest stosunkowo niewielka, liczba ról społecznych także relatywnie mała, ludzie żyją obok siebie w niewielkich społecznościach (wspólnotach), gospodarstwa domowe są względnie niezależne, wiele potrzeb zaspokajają bez udziału rynku. Interakcje bazują na bezpośrednich, osobistych kontaktach.
• Organiczna. Wraz z postępem technologicznym i ogólnie z rozwojem cywilizacyjnym, następuje rozszerzenie podziału pracy. Społeczności stają się coraz większe i zatomizowane. Relacje z innymi ludźmi stają się fragmentaryczne i nieosobowe, ograniczają się do ich ról społecznych. Dla przetrwania i rozwijania się społeczeństw współczesnych niezbędna staje się organiczna solidarność, zbliżona do tej, która łączy organy żywych organizmów.

Dwa typy więzi społecznej, według Ferdynanda Tonniesa.
• Więź typu wspólnota, w najbardziej klarowny sposób występowała na wsiach, zwłaszcza w przedkapitalistycznych formach organizacji społeczeństwa. Jej znamionami były podobne źródła utrzymania jej członków, ich podobne zajęcia i doświadczenia, osobiste, bezpośrednie kontakty, sankcje nieformalne. Wspólnoty były społecznościami względnie małymi i zamkniętymi, społeczne zmiany w nich zachodziły powoli, życie społeczne regulowane było przez normy zwyczajowe i obyczajowe, oraz przez pory roku.
• Więź typu społeczeństwo, najwyraźniej występuje we współczesnych wielkich miastach, gdzie dominuje stosunek obcości, bezpośrednie określenie przynależności konkretnych osób do danej społeczności lokalnej jest niemożliwe, więź ma charakter pośredni, jednym z istotniejszych jej nośników są środki masowego przekazu, interakcje odbywają się poprzez role społeczne ich uczestników, społeczna kontrola musi przybierać bardziej sformalizowane postaci, dominuje osobisty interes, zmiany są coraz szybsze, widoczne już w jednym pokoleniu.

Wady starej formy życia:
 W starym społeczeństwie podstawowe znaczenie miały statusy przypisane,
 Ograniczone były kreatywność i możliwości wyboru drogi i sposobu życia;
 Różnorodność, typowa dla współczesnego życia miejskiego, nie była akceptowana;

Opracowany wykład 1 i wykład 3.

WYKŁAD 1
Wprowadzenie.

1. Przedmiotem zainteresowania socjologii są wszelkiego rodzaju zbiorowości ludzkie, ich struktura, zachodzące w nich zjawiska i procesy, a także społeczne zachowania ludzi, wynikające z ich przynależności do tychże zbiorowości.

Socjologia to naukowe badanie życia społecznego ludzi

2. Sposoby uprawiania socjologii = nastawienie na realizację konkretnych celów (zadań) socjologii.
Rozróżniamy cele:
- poznawcze - osiągane są przez zdobywanie tzw. wiedzy podstawowej i w oparciu o nią tworzenie teorii.
- praktyczne - realizowane przez socjologię stosowaną, zdaniem J. Sikory, można dalej dzielić na: diagnostyczne, prognostyczne, socjotechniczne.
Style uprawiania socjologii:
A) Podejście empiryczne - wyrażającego się w nazwie „socjologia empiryczna”, w ramach, którego wszystkie hipotezy wyprowadzane są z konkretnych badań, przy zachowaniu surowych rygorów metodologicznych,
B) Podejście syntezując - próby teoretyzowania i syntetyzowania podejmowane są swobodniej, lecz nie są one, lub w ogóle nie mogą być, mocno udokumentowane empirycznie. Mogą się one opierać tylko na potocznych obserwacjach, refleksjach innych analityków i „przyczynkowych” wynikach badań empiryków.
C) Podejście akademickie - kojarzy się z nauką „stateczną”, lecz bezpośrednio niezaangażowaną, koncentrującą uwagę na zagadnieniach prawdy i fałszu, pozostawiającą jednocześnie w cieniu dylematy dobra i zła.

D) Podejście radykalne (krytyczne) - łączy działalność poznawczą z opowiedzeniem się za pewnymi wartościami i działaniem na rzecz ich realizacji w społeczeństwie, a więc z zaangażowaniem społecznym.

3. Podstawy (umiejętności), na jakich opiera się socjologiczna wyobraźnia.
Socjologiczna wyobraźnia polega na umiejętności znajdowania związku między indywidualnymi losami życiowymi ludzi, a stanem, w jakim znajduje się społeczeństwo, jego historią i procesem zmian.
Składniki wyobraźni socjologicznej:
(1) Umiejętność spojrzenia na własne społeczeństwo z dystansu, obejmującą m.in. gotowość do weryfikacji potocznych oczywistości
(2) Umiejętność dostrzegania prawidłowości i tendencji w wielkiej liczbie różnorodnych zdarzeń jednostkowych.
(3) Znajomości pojęć analitycznych i podjęcia wysiłku intelektualnego.

4. Na czym ogólnie polega różnica, między punktem widzenia ekonomii i socjologii na badaną rzeczywistość społeczną?
Przedmiotem badań ekonomii i socjologii są często te same zjawiska, procesy i zbiorowości, jednak bezpośrednie cele tychże badań, wyrażane w stawianych pytaniach, są odmienne.
Najłatwiej wyjaśnić to na przykładzie badań przedsiębiorstwa.
Przedmiotem dociekań ekonomisty będzie optymalizacja wykorzystania wszystkich składników kapitału, w tym kapitału ludzkiego, w celu osiągnięcia pozytywnego wyniku finansowego (maksymalizacji zysku) i rozwoju firmy. Ekonomista musi doceniać konieczność doprowadzenia do możliwie najlepszego funkcjonowania zespołu pracowniczego, ze wszystkimi tego konsekwencjami opisywanymi w teoriach zarządzania, jednak (jako ekonomista) traktuje ten zespół w sposób instrumentalny, z punktu widzenia jego efektywności w generowaniu zysku. Przedmiotem dociekań socjologa zajmującego się zespołem pracowniczym, będzie struktura i funkcjonowanie tegoż zespołu, powstające na bazie zachowań i różnych form współżycia społecznego jego członków, którzy starają się realizować przede wszystkim własne interesy i potrzeby, związane z interesami grup społecznych, do których należą. Mogą one być w różny sposób sprzężone, lub w ogóle niesprzężone z interesem firmy.

5. Różnica między modelowym (uproszczonym) rozumieniem „człowieka socjologicznego” i „człowieka ekonomicznego” (homo sociologicus a homo economicus).
Ujmując relacje między socjologią a ekonomią ogólniej, w uproszczeniu przyjąć można, że ekonomiści w swoich analizach społecznych procesów produkcji, wymiany i podziału dóbr materialnych, całe bogactwo życia społecznego i wynikające z niego uwarunkowania, biorą na ogół „w nawias”, uznając je za obszar względnie niezmienny i bierny (ceteris paribus). Za punkt wyjścia swojego rozumowania przyjmują wolną w swoich decyzjach, dokonującą racjonalnych wyborów, zwłaszcza w obszarze rynku towarowo-pieniężnego, „dobrze poinformowaną” jednostkę ludzką (homo economicus).
Odwrotny jest punkt widzenia socjologów – przedmiotem ich dociekań jest ów „nawias”, czyli życie społeczne, względnie oddzielone od gospodarki. Człowiek (homo sociologicus) w tym kontekście nie jest postrzegany jako wolna jednostka, ale wręcz przeciwnie, jako członek grup społecznych, uwikłany, czy wręcz zniewolony przez obowiązujące go normy i wartości grupowe, w tym kulturowe, których przestrzeganie jest przedmiotem stałej kontroli społecznej.

Wykład 3

Metody badawcze socjologii.

Metody badań socjologicznych to metody wypracowane w socjologii dla bardziej obiektywnego oglądu zjawisk i procesów społecznych.
Metody badań socjologicznych podzielić można przede wszystkim na:
• metody jakościowe
• metody ilościowe
Zasadnicze rodzaje metod badawczych w socjologii
• metoda badań dokumentów
o metoda badań dokumentów osobistych
o analiza treści
• obserwacja
o obserwacja uczestnicząca
o obserwacja ukryta
o obserwacja jawna
o obserwacja niejawna
• eksperyment
• socjometria
• wywiad
o wywiad kwestionariuszowy
o ankieta
o wywiad swobodny
o wywiad biograficzny
Etapy postępowania badawczego
Można wyróżnić następujące etapy postępowania badawczego :
1. Wstępne sformułowanie problemu
2. Eksplikacja problematyki badawczej (uszczegółowienie tematu)
- wybór i uzasadnienie hipotez badawczych
3. Operacjonalizacja problematyki badawczej
- wybór zbiorowości, w której będą realizowane badania
- wybór technik i metod badawczych
- wybór bazy źródłowej
- wybór zasad, kryteriów i technik analizy wyników badań
4. Przygotowanie narzędzi badawczych
- pilotaż badań
5. Dobór próby (jednostek, które zostaną poddane badaniom)
6. Realizacja badań empirycznych
7. Weryfikacja zebranego materiału empirycznego
8 Wstępne grupowanie materiału surowego
9. Analiza materiału empirycznego
10. Testowanie hipotez i wyników badań
11. Pisanie końcowego raportu z badań
Operacjonalizm – kierunek wg którego terminy i pojęcia nauk, mają sens empiryczny jedynie wówczas, gdy można je zdefiniować przez podanie opisu operacji określających ich zastosowanie (tj. przez definicje operacyjne).
Najważniejsze zasady etyki badań w socjologii (brak informacji)

i ze niby ja mam sie tego nauczyc ? haha Laughing

szykuje sie niezla zabawa Wink

uczyc sie!! a nie nazekac!!

8 coraz blizej Twisted Evil

Gość

Wykład 7

1. Ład społeczny- porządek, system międzygrupowych i jednostkowych porozumień, sposób podejmowania decyzji, które dotyczą jednostek i zbiorowości.
• Zgoda i wspólnota własności
• Przymus w różnych formach

Ład społeczny i związane z nim wartości stanowią swoiste „dobra publiczne”, które, gdy raz zostaną wyprodukowane, stają się własnością wszystkich, a przynajmniej większości członków społeczeństwa. W pewnym sensie jest to zresztą udział przymusowy, w którym muszą uczestniczyć wszystkie jednostki i grupy społeczne. Nie każdy jednak ład społeczny można zasadnie uznać za „dobro publiczne”.

Istnieją różne typy ładów społecznych:
 Ład policentryczny – typ zachowań, w których życie społeczne jest wypadkową indywidualnych decyzji i działań. Zachowania te wynikają z wolnej gry, którą każdy prowadzi na własny rachunek.
 Ład monocentryczny – typ zachowań zbiorowych, które są regulowane przez centralny ośrodek decyzji. Ośrodkowi temu podporządkowane są indywidualne losy ludzkie i całe życie zbiorowe.
 Ład prawny – proces przekształcania się stosunków prawnych w świadomość prawną społeczeństwa; praworządność obejmującą całokształt norm prawnych w praktyce życia społecznego i politycznego.
 Ład prorozwojowy – porządek społeczny, system porozumień prawnych, ekonomicznych, politycznych, które gwarantują wszystkim ludziom maksymalną stabilizację na danym etapie historycznego rozwoju.

2. Czynniki zagrażające porządkowi:
 Wielkość populacji. Wielkie populacje zawsze trudniej jest zorganizować niż mniejsze, ponieważ w miarę jak przybywa ludzi, coraz trudniej jest o bezpośrednie kontakty każdego z każdym. (Pogarsza się jakość interakcji – pod względem zaangażowania emocjonalnego i wzajemnego zaufania). Wielkie populacje jest trudno zorganizować. Ci, którzy utrzymują ze sobą ściślejsze kontakty. Zaczynają się wyodrębniać w subpopulacje z własną subkulturą i stylem życia/ Izolacja poszczególnych subpopulacji, pomiędzy którymi mogą występować trudne do rozwiązania konflikt. W większych populacjach znacznie trudniej jest także rozdzielać dobra i koordynować działania.
 Zróżnicowanie społeczne (proces pogłębiania różnic w kulturze, kulturze rolach zawodowych, w dochodach, w strukturze rodziny, we wszystkim w czym zajmują się poszczególni ludzie, grupy, i organizacje).
 Nierówność. W miarę jak populacje rosną i ludzie zajmują się wieloma rzeczami, niektórzy z nich zyskują więcej pieniędzy, prestiżu niż inni. Różnice stają się coraz większe, co pociąga za sobą groźniejszy czynnik leżący u podłoża konfliktów napięć w społeczeństwach ludzkich.
Jako reakcja na nierówności powstaje i szerzy się wiele ruchów społecznych, które doprowadzają do poważnych zmian w społeczeństwach, np. ruch abolicjonistów, sufrażystek itp..
3. Kontrola społeczna
To system nakazów, zakazów i sankcji, które służą grupie lub społeczności do utrzymania konformizmu ich członków wobec wartości.

Formy kontroli:

 Formalna - spisana w regulaminach poszczególnych organizacji, stowarzyszeń, a tym bardziej w państwowych kodeksach prawnych,
 Nieformalna - wszelkie wzory zachowań przekazywane w stosunkach osobistych i wszystkie reakcje i sankcje stosowane spontanicznie i na zasadach zwyczaju,
 Zewnętrzne - kary i nagrody,
 Wewnętrzne (autokontrola) - umiejętność kontrolowania swoich emocji i zachowań. (kary i nagrody)
Mechanizmy kontroli społecznej.
 Psychospołeczny – wskazujący na posłuszeństwo wobec przyjętych norm i wartości (nakaz moralny)
 Materialnospołeczny – przymus zewnętrzny stosowany przez otoczenie, środowisko, instytucje.
Na pograniczu mechanizmów kontroli społecznej funkcjonują zwyczaje i obyczaje.

4. Dewiacje

Dewiacja to inaczej zachowanie, które łamie ogólne przyjęte formy. W miarę jak społeczeństwa powiększają się, stają się bardziej złożone i zróżnicowane, poziom dewiacji wzrasta, ponieważ przestają wystarczać dotychczasowe formalne i nieformalne czynniki społecznej kontroli, a czasami wręcz mogą one przyczyniać się do powstania dewiacji.

Dewiacja społeczna działania, które łamią normy społeczne, ale nie są ujęte w przepisach prawa.

Dewiacja prawna działania, które łamią normy prawne.

Wczesne wyjaśnienia dewiacji to OPĘTANIE. Ludzie zachowywali się irracjonalnie, bo opętał ich szatan lub „złe moce”.
Wyjaśnienia biologiczne i psychologiczne:
 Cesare Lambroso poddawał więźniów różnym pomiarom fizycznym: niskie, czoło, wysuniętą szczękę, szerokie kości policzkowe, duże, odstające uszy i gęste owłosienie na ałym ciele. Uważał, że przestępcy reprezentują typ „atawistyczny”, ze z perspektywy ewolucyjnej są biologicznie niedorozwinięci. Charles Goring odkrył, że cechy przypisyane przez Lamrossa kryminalistom dotyczą się również ludzi, krórzy ie mają konfliktu z prawem.
 Sheldon „typ ciała” ma związek z przestępczością. Przesta pca to typ mezomorficzny (muskularny i aletyczny), w przeciwieństwie do typu ektomorficznego (wysokiego, szczupłego, wątłego), czy endomorficznego (niskiego i grubego).
 Glucekowie twierdzili, że typ ciała nie jest bezpośrednią przyczyną przestępczości. Uważali, że typ mezomorficzny reprezentuje specyficzny rodzaj osobowości, który może prowadzić do pełnienia przestępstw. Glucekowie dowodzili związek między cechami fizycznymi a skłonnością do popełniania przestępstw jest jedynie pośredni.
 Skłonność do popełniania przestępstw wynika z ze specyficznego wzoru chromosowego zawierający dodatkowy chromosom męski (XYY, gdy podstawowy to XY).
 Najnowsze badania Wilsona i Herrnsteina wykazały, że czynniki biologiczne mają minimalne znaczenie dla zachowa przestępczych, że środowisko społeczne odgrywa główna rolę w uruchamianiu lub powstrzymaniu wpływu, jaki na takie zachowania może mieć charakterystyka biologiczna.
Wyjaśnienia socjologiczne:
(1) TEORIE MIKROPOZIOMOWE:
 Teoria zróżnicowanych powiązań. Jednostki uczą się przestępczości w trakcie socjalizacji. Przestępczość jest rezultatem obecności subkultury dewiacyjnej, za pośrednictwem, której ludzie uczą się norm i zachowań prowadzących do aktów antyspołecznych.
 Teoria kontroli. Powstanie u danej osoby obrazu „dobrego” obrazu siebie pomaga jej „odizolować się” od otaczającej przestępczej subkultury. Zachowanie przestępcze wynika z braku wewnętrznej kontroli jednostki, a także odpowiedniej i skutecznej kontroli społecznej.
 Przywiązanie. Związki z „istotnymi innymi” każą ludziom brać pod uwagę uczucia i opinie tych, z którymi są związani, co sprawia, że zachowują się bardziej odpowiedzialnie.
 Zaangażowanie. To, co ludzie zainwestowali w społeczeństwo łagodzi ich zachowania.
 Zaabsorbowanie. Niedewiacyjnymi działaniami ludźmi pozostawia mniej czasu na działania przestępcze.
(2) TEORIE MAKROPOZIOMOWE:
 Anomia opisuje sytuację, w której typowe normy kierujące zachowaniem nie są już dłużej odpowiednie ani skuteczne.Jej skutkiem jest obniżenie zdolności społeczeństwa do kształtowania odpowiednich zachowań.
 Napięcia strukturalne. Na podstawie anomii Marks twierdził, że dewiacje powstają na skutek napięcia strukturalnego, jakie wynika z braku jasnych związków między kulturowo zalecanymi celam a środkami, którymi dysponuje społeczeństwo do osiągania tych celów.
 Perspektywa interakcjonistyczna, pogląd, według którego źródłem psychopatologii jest złożona interakcja między szeregiem czynników biologicznych i psychologicznych.
 Teoria konfliktu. Wyjaśnienia, które polegają na dążeniu do rozumienia zjawisk społecznych w kategoriach napięć tkwiących tkwiących nierównym podziału dóbr.
 Teoria funkcjonalna. Objaśnienia, które dążą do zrozumienia zjawisk społecznych w kategoriach ich konsekwencji dla większych struktur społecznych.

Gość

wiecej juz mi sie nie chce robic ;P
to jest wszystkoco opracowalam